Chúng ta nhảy cái gì không quan trọng, mà quan trọng là chúng ta nhảy nó như thế nào!
docco
docco
Năm vũ điệu trong nhóm Latin là: Samba, Cha Cha, Rumba, Jive và Pasodoble. Mặc dù được xếp vào nhóm vũ điệu Latin, nhưng Pasodoble có các kỹ thuật khác hẳn, vì đây là vũ điệu tạo nên bởi người châu Âu chứ không phải của người da màu châu Phi hay Châu Mỹ La tinh. Pasodoble không hề có uốn người hay lắc hông. Điệu Jive xuất phát từ Mỹ và là một điệu Swing, có tính cách nhảy, quăng, ném người. Còn lại 3 điệu Rumba, Cha Cha và Samba là những điệu nhảy gốc Mỹ-La tinh, thường có những kỹ thuật lắc hông (Cuban hip action).
Ở hầu hết các video hướng dẫn khiêu vũ đều có phần kỹ thuật chung cho vũ điệu, nó thường bao gồm dáng điệu (posture), tư thế đôi nhảy (position), bước đi căn bản (walk). Đây là những phần quan trọng vì qua đó bạn có thể hiểu được kỹ thuật và tính cách của vũ điệu. Phải nắm vững phần nền tảng này, không nên xem nhẹ.
Không nên cho rằng các vũ hình ở cấp độ Bronze (đồng) là dễ hơn, hay có kỹ thuật thấp hơn các vũ hình ở cấp Silver (bạc), Gold (vàng). Mặc dù ISTD phân loại mỗi vũ điệu ra từng cấp như Bronze, Silver và Gold, nhưng không phải cứ vũ hình ở Gold thì là khó hơn ở Silver hay Bronze. Các vũ hình mà ISTD sắp xếp ở mỗi cấp độ còn mang những ý nghĩa sư phạm, và sự kết nối các vũ hình lại với nhau, chứ không chỉ chú ý vào mức độ dễ hay khó của vũ hình. Tôi lấy thí dụ, ở Bronze thường là một số vũ hình căn bản về kỹ thuật, nhưng khi ráp nối các vũ hình này lại thì cần đến một vũ hình có độ khó hơn, do vậy người ta sẽ chuyển vũ hình khó này vào nhóm Bronze. Ngược lại một vũ hình có kỹ thuật không khó nhưng nó thường được ghép nối với đa số các vũ hình ở Gold nên người ta sẽ chuyển nó sang cấp Gold. Bạn có thể thấy vũ hình Aida trong Rumba được xếp ở Gold level không thật sự quá khó so với các vũ hình ở Bronze.
Posture (dáng người)
Để có Posture đẹp, thân người phải thẳng đứng, không đổ sang phải trái hay về trước ra sau, đầu nhìn thẳng, tránh cúi xuống nhìn bước chân hoặc ngẩng cao lên.
Ở tư thế CP (Close Position), khung tay phải chắc chắn, không được xệ xuống. Khi trong tư thế OP (Open Position), cánh tay nên dang rộng hoặc thu vào một cách sống động, tự nhiên, hài hòa với chuyển động cơ thể và nhịp điệu của âm nhạc.
Di chuyển trong Latin có khác biệt với di chuyển trong đời thường. Khi di chuyển, các vũ công di chuyển thân của họ trước rồi mới di chuyển chân. Di chuyển thân là động tác chủ động, là tích cực còn di chuyển chân là động tác phản xạ, là thụ động. Trong đời thường thì ta làm ngược lại: di chuyển chân trước tiên, sau đó mới dùng chân kéo thân đến trước.
Người mới bắt đầu tập khiêu vũ, theo thói quen thường ngày, thường chỉ nghĩ về động tác "bước" đầu tiên. Họ nâng bàn chân lên cao, bước đến trước, và sau đó kéo cơ thể lên bàn chân. Các vũ công Latin thì nghĩ đến thân người trước. Để di chuyển, họ đưa người ra trước, chuyển động thân đến trước, sau đó bàn chân bước theo để tiếp nhận trọng lượng. Cách di chuyển này gọi là FFF (foot follow frame) nghĩa là "chân theo thân", thân đi trước chân theo sau, thường thực hiện trong các vũ điệu Latin.
Vì chuyển động FFF không có trong đời sống hằng ngày nên ta phải luyện tập. Một cách để tập FFF này là ta thắt cà vạt khi luyện tập, đưa người ra trước để cà vạt rời ra khỏi thân chứ không bám vào ngực và bụng rồi mới bắt đầu bước. Lưu ý là giữ người thẳng từ chân đến đầu khi đưa người ra trước, chứ không phải cong người ra trước. Ta sẽ thấy rằng khi đưa người dần ra phía trước, trọng tâm sẽ chuyển dần từ lòng bàn chân ra mũi chân trụ, và khi không thể giữ thăng bằng được nữa thì ta mới bước chân kia đến trước để tiếp nhận trọng lượng cơ thể.
Bài tập này nên kết hợp với bài tập footwork như sau: thắt cà vạt, hai chân đứng lên 2 tờ giấy đặt 2 trên sàn. Di chuyển Rumba Walk quanh sàn sao cho 2 tờ giấy không rời ra khỏi chân và cà vạt không bám bụng là được.
Các chuyển động trong Latin như Rumba hay Cha Cha Cha đều rất dứt khoắc và rõ ràng, ít khi vừa di chuyển vừa xoay người. Hiện nay Rumba và Cha Cha Cha ít sử dụng bước Forward/Backward Walk Turning (các bước này vừa bước vừa xoay người). Việc xoay người đổi hướng thường thực hiện ở thời điểm & giữa 2 phách, đó cũng là thời điểm của các chuyển động hông.
Footwork (bước chân): nói về kỹ thuật tiếp sàn của bàn chân, là một trong những căn bản của khiêu vũ, nó không có nghĩa là chỉ học tập cách bước, mà là cách thức bàn chân của bạn bước như thế nào. Nó quy định rất rõ bàn chân bạn bắt đầu tiếp xúc sàn như thế nào và hoàn tất việc tiếp xúc sàn như thế nào. Footwork là nền tảng của các chuyển động cơ thể, nếu footwork sai thì khiêu vũ của bạn sẽ rất tồi.
Trong quyển "Technique of Latin Dancing" của Walter Laird, mỗi vũ hình đều có ghi rõ bước chân (footwork), thí dụ ghi footwork là BF thì có nghĩa là ta đặt ức bàn chân xuống trước rồi sau đó mới đặt hết bàn chân xuống sàn. Ghi footwork là TF thì có nghĩa là ta đặt mũi chân xuống trước rồi sau đó mới đặt hết cả bàn chân.
Thông thường trong khiêu vũ Latin, chân khi di chuyển không nhấc lên mà thường di chuyển sát sàn để luôn có cảm giác sàn, có thăng bằng tốt và có trọng tâm thấp.
Ankle (cổ chân)
Tuy không có quy định như footwork trong các quyển sách kỹ thuật nhưng nó được xem là một kỹ thuật quan trọng. Người ta thường nói rằng: "chỉ cần nhìn cổ chân thôi thì cũng có thể biết trình độ khiêu vũ của người đó như thế nào". Cổ chân thẳng thường cho một posture đẹp. Thí dụ khi tiếp sàn bằng mũi chân, phải giữ cổ bàn chân thẳng, hoặc lúc chuyển trọng tâm đến chân trước, chân tự do nằm ở phía sau thì cổ chân sau cũng phải giữ thẳng.
Knee (đầu gối)
Ở các điệu Latin, gối phải thẳng. Đầu gối cong không tạo posture đẹp và không có chuyển động hông đúng cách.
Hip Motion (Chuyển động hông)
Ta thường sử dụng 3 loại chuyển động hông chính: chuyển động khung chậu (pelvic motion), chuyển động hông con lắc (pendulum hip action) và chuyển động hông số 8 (figure-8 motion)
Chuyển động khung chậu: đưa khung chậu đến trước và ra sau, thường có trong các chuyển động bounce của Samba
Chuyển động hông con lắc: hông chuyển động như quả lắc đồng hồ treo tường:
Chuyển động hông số 8: hông được di chuyển theo hình số 8 nằm ngang
Clip sau đây cho thấy cách chuyển hông số 8.
Các chuyển động hông số 8, chuyển động hôn con lắc và chuyển động khung chậu được kết hợp với nhau trong các vũ điệu Latin (ngoại trừ Pasodoble):
Bài tập sau đây minh họa các giải thích trên, giúp bạn có chuyển động hông đẹp và đúng
Chuyển động hông có thời điểm và cách thức của nó, được tạo nên khi ta nén trọng tâm xuống sàn. Ở Rumba hay Cha Cha, các chuyển động hông thường xảy ra ở giữa các phách. Lưu ý là chuyển động hông không phải là động tác chủ động lắc hông.
Body Motion (chuyển động thân)
Body motion, còn gọi là Cuban body motion, là một thuật ngữ bao quát (umbrella) để chỉ chuyển động của cơ thể trong các điệu Mỹ-Latin, trong đó có chuyển động hông số 8, chuyển động con lắc, chuyển động khung chậu, chuyển động thân, nén sườn, chuyển động vai hay xoắn ngược thân, và cả hai tay (arm styling).
Sự phối hợp các chuyển động cơ thể sao cho nhịp nhàng với nhau và với âm nhạc là phần rất quan trọng mà các vũ công ở tất cả các cấp cần phải tập luyện hằng ngày. Các chuyển động thân này còn tùy thuộc vào cách thể hiện của mỗi vũ công, bạn có thể tham khảo thêm hướng dẫn của Slavik và Karina trong các video có phụ đề Việt ngữ:
Rumba Innovation - Slavik & Karina
Cha Cha Cha Innovation - Slavik & Karina
Samba Innovation - Slavik & Karina
Paso Doble Innovation - Slavik & Karina
Arm Styling (Chuyển động tay)
Các bạn tham khảo thêm ở đây:
Kiểu dáng tay (Arm Styling) trong Latin
Lời kết
Kỹ thuật chung trong Latin là một đề tài quá lớn, quá sâu. Qua bài viết này tôi chỉ mong các bạn thấy một ít nét cơ bản về kỹ thuật trong các điệu nhảy Latin. Bạn cần nhận thức đây chính là điều tạo nên sự khác biệt giữa các vũ công. Do vậy bạn cần phải tập luyện nó hằng ngày. Trong các bài viết sau, tôi sẽ cố gắng cung cấp cho các bạn các tài liệu để học tập tất cả các kỹ thuật Latin, bạn cần phải tham khảo nó kỹ lưỡng để rút ra các bài học bổ ích cho mình.
Có một điều rất quan trọng bạn cần phải ghi nhớ ngay từ lúc này nếu muốn trở thành một vũ công tài giỏi: "Kỹ thuật không phải để giúp bạn khiêu vũ phức tạp hơn, khó khăn hơn, khác thường hơn mà chính là nhằm để giúp bạn khiêu vũ trông đơn giản hơn, dễ dàng hơn, tự nhiên hơn."
Ở hầu hết các video hướng dẫn khiêu vũ đều có phần kỹ thuật chung cho vũ điệu, nó thường bao gồm dáng điệu (posture), tư thế đôi nhảy (position), bước đi căn bản (walk). Đây là những phần quan trọng vì qua đó bạn có thể hiểu được kỹ thuật và tính cách của vũ điệu. Phải nắm vững phần nền tảng này, không nên xem nhẹ.
Không nên cho rằng các vũ hình ở cấp độ Bronze (đồng) là dễ hơn, hay có kỹ thuật thấp hơn các vũ hình ở cấp Silver (bạc), Gold (vàng). Mặc dù ISTD phân loại mỗi vũ điệu ra từng cấp như Bronze, Silver và Gold, nhưng không phải cứ vũ hình ở Gold thì là khó hơn ở Silver hay Bronze. Các vũ hình mà ISTD sắp xếp ở mỗi cấp độ còn mang những ý nghĩa sư phạm, và sự kết nối các vũ hình lại với nhau, chứ không chỉ chú ý vào mức độ dễ hay khó của vũ hình. Tôi lấy thí dụ, ở Bronze thường là một số vũ hình căn bản về kỹ thuật, nhưng khi ráp nối các vũ hình này lại thì cần đến một vũ hình có độ khó hơn, do vậy người ta sẽ chuyển vũ hình khó này vào nhóm Bronze. Ngược lại một vũ hình có kỹ thuật không khó nhưng nó thường được ghép nối với đa số các vũ hình ở Gold nên người ta sẽ chuyển nó sang cấp Gold. Bạn có thể thấy vũ hình Aida trong Rumba được xếp ở Gold level không thật sự quá khó so với các vũ hình ở Bronze.
Posture (dáng người)
Để có Posture đẹp, thân người phải thẳng đứng, không đổ sang phải trái hay về trước ra sau, đầu nhìn thẳng, tránh cúi xuống nhìn bước chân hoặc ngẩng cao lên.
Ở tư thế CP (Close Position), khung tay phải chắc chắn, không được xệ xuống. Khi trong tư thế OP (Open Position), cánh tay nên dang rộng hoặc thu vào một cách sống động, tự nhiên, hài hòa với chuyển động cơ thể và nhịp điệu của âm nhạc.
Kỹ thuật giúp ta trông tốt hơn, nhưng đừng để kỹ thuật trói buộc ta
Espen Salberg
Movement (di chuyển)Espen Salberg
Di chuyển trong Latin có khác biệt với di chuyển trong đời thường. Khi di chuyển, các vũ công di chuyển thân của họ trước rồi mới di chuyển chân. Di chuyển thân là động tác chủ động, là tích cực còn di chuyển chân là động tác phản xạ, là thụ động. Trong đời thường thì ta làm ngược lại: di chuyển chân trước tiên, sau đó mới dùng chân kéo thân đến trước.
Người mới bắt đầu tập khiêu vũ, theo thói quen thường ngày, thường chỉ nghĩ về động tác "bước" đầu tiên. Họ nâng bàn chân lên cao, bước đến trước, và sau đó kéo cơ thể lên bàn chân. Các vũ công Latin thì nghĩ đến thân người trước. Để di chuyển, họ đưa người ra trước, chuyển động thân đến trước, sau đó bàn chân bước theo để tiếp nhận trọng lượng. Cách di chuyển này gọi là FFF (foot follow frame) nghĩa là "chân theo thân", thân đi trước chân theo sau, thường thực hiện trong các vũ điệu Latin.
Vì chuyển động FFF không có trong đời sống hằng ngày nên ta phải luyện tập. Một cách để tập FFF này là ta thắt cà vạt khi luyện tập, đưa người ra trước để cà vạt rời ra khỏi thân chứ không bám vào ngực và bụng rồi mới bắt đầu bước. Lưu ý là giữ người thẳng từ chân đến đầu khi đưa người ra trước, chứ không phải cong người ra trước. Ta sẽ thấy rằng khi đưa người dần ra phía trước, trọng tâm sẽ chuyển dần từ lòng bàn chân ra mũi chân trụ, và khi không thể giữ thăng bằng được nữa thì ta mới bước chân kia đến trước để tiếp nhận trọng lượng cơ thể.
Bài tập này nên kết hợp với bài tập footwork như sau: thắt cà vạt, hai chân đứng lên 2 tờ giấy đặt 2 trên sàn. Di chuyển Rumba Walk quanh sàn sao cho 2 tờ giấy không rời ra khỏi chân và cà vạt không bám bụng là được.
Các chuyển động trong Latin như Rumba hay Cha Cha Cha đều rất dứt khoắc và rõ ràng, ít khi vừa di chuyển vừa xoay người. Hiện nay Rumba và Cha Cha Cha ít sử dụng bước Forward/Backward Walk Turning (các bước này vừa bước vừa xoay người). Việc xoay người đổi hướng thường thực hiện ở thời điểm & giữa 2 phách, đó cũng là thời điểm của các chuyển động hông.
Footwork (bước chân): nói về kỹ thuật tiếp sàn của bàn chân, là một trong những căn bản của khiêu vũ, nó không có nghĩa là chỉ học tập cách bước, mà là cách thức bàn chân của bạn bước như thế nào. Nó quy định rất rõ bàn chân bạn bắt đầu tiếp xúc sàn như thế nào và hoàn tất việc tiếp xúc sàn như thế nào. Footwork là nền tảng của các chuyển động cơ thể, nếu footwork sai thì khiêu vũ của bạn sẽ rất tồi.
- Toe (T): mũi chân, ý nói tiếp sàn bằng mũi chân (các đầu ngón chân)
tiếp xúc bằng Ball - Ball (B): tiếp sàn bằng vùng cơ nhô ra sau các ngón chân dưới lòng bàn chân (xem như hình). Từ đây trở đi, ta tạm dịch "ball of foot" là "mu lòng bàn chân" hay "ức bàn chân"
- Flat (F): nghĩa là bằng phẳng, ý nói tiếp sàn bằng cả bàn chân
- Heel (H): gót chân, ý nói tiếp sàn bằng gót chân
Trong quyển "Technique of Latin Dancing" của Walter Laird, mỗi vũ hình đều có ghi rõ bước chân (footwork), thí dụ ghi footwork là BF thì có nghĩa là ta đặt ức bàn chân xuống trước rồi sau đó mới đặt hết bàn chân xuống sàn. Ghi footwork là TF thì có nghĩa là ta đặt mũi chân xuống trước rồi sau đó mới đặt hết cả bàn chân.
Thông thường trong khiêu vũ Latin, chân khi di chuyển không nhấc lên mà thường di chuyển sát sàn để luôn có cảm giác sàn, có thăng bằng tốt và có trọng tâm thấp.
Ankle (cổ chân)
Tuy không có quy định như footwork trong các quyển sách kỹ thuật nhưng nó được xem là một kỹ thuật quan trọng. Người ta thường nói rằng: "chỉ cần nhìn cổ chân thôi thì cũng có thể biết trình độ khiêu vũ của người đó như thế nào". Cổ chân thẳng thường cho một posture đẹp. Thí dụ khi tiếp sàn bằng mũi chân, phải giữ cổ bàn chân thẳng, hoặc lúc chuyển trọng tâm đến chân trước, chân tự do nằm ở phía sau thì cổ chân sau cũng phải giữ thẳng.
Knee (đầu gối)
Ở các điệu Latin, gối phải thẳng. Đầu gối cong không tạo posture đẹp và không có chuyển động hông đúng cách.
- Trong Rumba hay Cha Cha, khi đã chuyển hết trọng tâm về một chân thì chân này phải thẳng dọc theo thân, hông giữ thẳng, gối khóa lại. Chân còn lại (khi chưa đóng chân) cũng phải thẳng, cả phần cổ chân.
- Trong Samba và Jive, do vũ điệu có độ nảy nên gối phải mềm (không khóa gối), vì khóa gối thì không thể tạo độ nảy được.
Hip Motion (Chuyển động hông)
Khi muốn tập 1 điều gì, phải biết chắc đúng 100% ở thì mới tập. Nếu không chắc thì đừng tập vì không tập vẫn còn hơn là tập sai.
docco
docco
Ta thường sử dụng 3 loại chuyển động hông chính: chuyển động khung chậu (pelvic motion), chuyển động hông con lắc (pendulum hip action) và chuyển động hông số 8 (figure-8 motion)
Chuyển động khung chậu: đưa khung chậu đến trước và ra sau, thường có trong các chuyển động bounce của Samba
- Khung xương chậu được đưa ra phía trước, ta thấy như làm cho bụng bị lõm vào, đầu gối bị cong lại một chút.
- Khung xương chậu được đưa ra phía sau, ta thấy như mông đưa ra phía sau, đầu gối thẳng lại.
- Nội dung ẩn - Hidden Content
- Đăng nhập để xem nội dung - Register to view.
Chuyển động hông con lắc: hông chuyển động như quả lắc đồng hồ treo tường:
- Chuyển sang bên trái và lên cao, trở về giữa xuống thấp
- Chuyển sang bên phải và lên cao, trở về giữa xuống thấp.
Chuyển động hông số 8: hông được di chuyển theo hình số 8 nằm ngang
Chuyển động hông số 8 |
- Di chuyển hông về phía góc số 1, phía trước bên phải
- Kéo hông về vị trí số 2, sang phải
- Tiếp tục kéo hông theo hướng số 3, về phía sau bên phải
- Trở về vị trí ban đầu, trọng tâm ở giữa, 2 chân chạm sàn.
- Di chuyển hông về phía góc số 5, phía trước bên trái
- Kéo hông về vị trí số 6, sang trái
- Tiếp tục kéo hông theo hướng số 7, về phía sau bên trái
- Trở về vị trí ban đầu, trọng tâm ở giữa, 2 chân chạm sàn.
Clip sau đây cho thấy cách chuyển hông số 8.
- Nội dung ẩn - Hidden Content
- Đăng nhập để xem nội dung - Register to view.
Các chuyển động hông số 8, chuyển động hôn con lắc và chuyển động khung chậu được kết hợp với nhau trong các vũ điệu Latin (ngoại trừ Pasodoble):
Bài tập sau đây minh họa các giải thích trên, giúp bạn có chuyển động hông đẹp và đúng
- Nội dung ẩn - Hidden Content
- Đăng nhập để xem nội dung - Register to view.
Chuyển động hông có thời điểm và cách thức của nó, được tạo nên khi ta nén trọng tâm xuống sàn. Ở Rumba hay Cha Cha, các chuyển động hông thường xảy ra ở giữa các phách. Lưu ý là chuyển động hông không phải là động tác chủ động lắc hông.
Body Motion (chuyển động thân)
Body motion, còn gọi là Cuban body motion, là một thuật ngữ bao quát (umbrella) để chỉ chuyển động của cơ thể trong các điệu Mỹ-Latin, trong đó có chuyển động hông số 8, chuyển động con lắc, chuyển động khung chậu, chuyển động thân, nén sườn, chuyển động vai hay xoắn ngược thân, và cả hai tay (arm styling).
Sự phối hợp các chuyển động cơ thể sao cho nhịp nhàng với nhau và với âm nhạc là phần rất quan trọng mà các vũ công ở tất cả các cấp cần phải tập luyện hằng ngày. Các chuyển động thân này còn tùy thuộc vào cách thể hiện của mỗi vũ công, bạn có thể tham khảo thêm hướng dẫn của Slavik và Karina trong các video có phụ đề Việt ngữ:
Rumba Innovation - Slavik & Karina
Cha Cha Cha Innovation - Slavik & Karina
Samba Innovation - Slavik & Karina
Paso Doble Innovation - Slavik & Karina
Arm Styling (Chuyển động tay)
Các bạn tham khảo thêm ở đây:
Kiểu dáng tay (Arm Styling) trong Latin
Lời kết
Kỹ thuật chung trong Latin là một đề tài quá lớn, quá sâu. Qua bài viết này tôi chỉ mong các bạn thấy một ít nét cơ bản về kỹ thuật trong các điệu nhảy Latin. Bạn cần nhận thức đây chính là điều tạo nên sự khác biệt giữa các vũ công. Do vậy bạn cần phải tập luyện nó hằng ngày. Trong các bài viết sau, tôi sẽ cố gắng cung cấp cho các bạn các tài liệu để học tập tất cả các kỹ thuật Latin, bạn cần phải tham khảo nó kỹ lưỡng để rút ra các bài học bổ ích cho mình.
Có một điều rất quan trọng bạn cần phải ghi nhớ ngay từ lúc này nếu muốn trở thành một vũ công tài giỏi: "Kỹ thuật không phải để giúp bạn khiêu vũ phức tạp hơn, khó khăn hơn, khác thường hơn mà chính là nhằm để giúp bạn khiêu vũ trông đơn giản hơn, dễ dàng hơn, tự nhiên hơn."